Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2023

Γυμνάσιο Κιλκίς 1940-1945

Δεκαετία του 1940: Ελληνοϊταλικός πόλεμος, Γερμανική εισβολή, Κατοχή, Εμφύλιος.... Όλα αυτά, προφανώς σημαδεύουν τη ζωή στο Κιλκίς αλλά και στο Γυμνάσιό μας:
Όπως έχουμε δει σε παλιότερη ανάρτηση (ΕΔΩ) με την έναρξη του πολέμου (11 Νοεμβρίου 1940) ο σύλλογος καθηγητών έκανε έρανο για να συγκεντρωθούν χρήματα για τις ανάγκες του πολέμου και λίγο αργότερα (9 Δεκεμβρίου 1940) διαθέτει μέρος των χρημάτων του σχολείου, που αφορούσαν την αγορά γραφικής ύλης, για τον ίδιο σκοπό.

Με την άφιξη των Γερμανών προφανώς αλλάξαν αρκετά πράγματα τα οποία όμως δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς σε επίσημα έγγραφα του σχολείου. Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε την παράδοση της Διεύθυνσης του σχολείου (19 Νοεμβρίου 1941) από τον Λεωνίδα Παπακώστα στον Δημήτριο Χατζή. Ένα συνηθισμένο, με μια πρώτη ματιά, πρακτικό. Αν προσέξουμε όμως τη σφραγίδα θα δούμε ότι δεν αναγράφεται ούτε "Βασίλειον της Ελλάδος", ούτε "Ελληνική Δημοκρατία", αλλά "Ελληνική Πολιτεία", η ονομασία που είχαν δώσει οι Γερμανοί στο κράτος-παρωδία των δωσίλογων (1941-1944).

Αρχείο 1ου ΓΕΛ Κιλκίς
Πάντως, έτσι ή αλλιώς, το Γυμνάσιο συνέχιζε να λειτουργεί. 

Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη
Αρχείο Χρ. Σαμουηλίδη
Μαθητές του Γυμνασίου
με το χαρακτηριστικό πηλίκιο
Το 1942-1943 το Γυμνάσιο συνεχίζει να στεγάζεται στο ίδιο κτίριο (σημερινό λαογραφικό μουσείο). Πιο κάτω μια φωτογραφία μαθητών και καθηγητών της Στ' τάξης:

Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη

Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη



Κατά την περίοδο 1943-1944, λόγω της επίταξης του κτιρίου του σχολείου από τους Γερμανούς, το Γυμνάσιο στεγάστηκε στην οικία του Ιωάννη Βάτσου (Στενημάχου 17).

Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη
Η οικία που στέγασε το Γυμνάσιο Κιλκίς
την περίοδο 1943-44, που σώζεται ως σήμερα
Σχολικό έτος 1943-44. Η περίοδος της Κατοχής φτάνει σιγά σιγά στο τέλος της. 


Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη

Αρχείο Δημήτριου Νικοπολιτίδη
Η απελευθέρωση δεν φαίνεται ξεκάθαρα (όπως και η Κατοχή) στο πρακτικό του σχολείου. Η σφραγίδα όμως της 22ης Μαΐου 1945 δεν αναγράφει "Ελληνική Πολιτεία" αλλά "Βασίλειον της Ελλάδος".



Αρχείο 1ου ΓΕΛ Κιλκίς

Ιδιαίτερη σημασία έχει και η διαφορά στον όρκο που έδιναν οι νεοδιοριζόμενοι καθηγητές κατά τη διάρκεια της Κατοχής σε σχέση με τον όρκο που έδιναν με την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους:
Όρκος ανάληψης υπηρεσίας 3 Μαΐου 1943 (από το πρακτικό του σχολείου) "Ορκίζομαι ενώπιον του Θεού και της πατρίδος να εκτελώ τα καθήκοντά μου τιμίως και ευσυνειδήτως και να καταβάλλω απάσας τας δυνάμεις μου, όπως εξυπηρετώ το συμφέρον του έθνους και του ελληνικού λαού"
Όρκος ανάληψης υπηρεσίας 12 Απριλίου 1946 (από το πρακτικό του σχολείου) "Ορκίζομαι να φυλάττω πίστιν εις την πατρίδα και τον Συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλήνων, υπακούων είς το Σύνταγμα, τους νόμους και τα ψηφίσματα του κράτους και να διαχειρίζομαι τιμίως και ευσυνειδήτως την ανατεθείσαν μοι υπηρεσίαν"

Οι διαφορές ανάμεσα στους δύο όρκους φανερές. Πάντως η κυβέρνηση των Γερμανόφιλων δεν δίσταζε να επικαλείται τον ελληνικό λαό, την πατρίδα και το έθνος...

Σαν παλιό σινεμά...

Τη δεκαετία του '60 και τη δεκαετία του '70 το σχολείο μας ήταν (όπως έχουμε πει) Γυμνάσιο Θηλέων. Τα αγόρια εκείνη την περίοδο φοιτούσαν στο σημερινό 1ο Γυμνάσιο Κιλκίς. Ας ρίξουμε λοιπόν, για άλλη μια φορά, μια κλεφτή ματιά στην δεκαετία του '60, μέσα από φωτογραφίες της εποχής εκείνης:


 Αρχείο Σταυρούλας Εμμανουηλίδου

 Η αυλή του σχολείου μας πριν από 53 χρόνια... (1965). Σαν να μην πέρασε μια μέρα ...





 Αρχείο Σταυρούλας Εμμανουηλίδου
Εκδρομή στην Έδεσσα 1967...




 Αρχείο Σταυρούλας Εμμανουηλίδου

Σχολικός περίπατος στην Εκάλη (1969). Ανάμεσα στις μαθήτριες ο μαθηματικός Αθανασιάδης.  Όπως έχουμε δει και σε παλαιότερες αναρτήσεις η Εκάλη ήταν πολύ συνηθισμένος χώρος για τους σχολικούς περιπάτους εκείνη την εποχή.






 Αρχείο Σταυρούλας Εμμανουηλίδου
                             
Εκτός από την Εκάλη περίπατοι γίνονταν, φυσικά, και στο λόφο του Αγίου Γεωργίου (1970).        






 Αρχείο Σταυρούλας Εμμανουηλίδου
               Εκδρομή στα Μετέωρα (1970) με την καθηγήτρια Κεφαλίδου.







Αρχείο Αναστασίας Γαζέπη
 Εκδρομή στο Μεταλλικό (26/5/1971)







Αρχείο Αναστασίας Γαζέπη
Παρέλαση 28ης Οκτωβρίου 1972, Ε' τάξη Γυμνασίου





Αρχείο Αναστασίας Γαζέπη
Παρέλαση 28ης Οκτωβρίου 1970, Γ' τάξη Γυμνασίου.





Όπως βλέπουμε, κάποια στιγμή ανάμεσα στο 1970 και 1972 η παρέλαση σταμάτησε να γίνεται στην οδό Βενιζέλου (στον Κήπο) και άρχισε να γίνεται στην οδό 21ης Ιουνίου (στη Λέσχη Αξιωματικών) όπως και σήμερα.




Τώρα, αν προσέξετε, κάπου μέσα στις φωτογραφίες μπορεί να δείτε τη Λίζα Παπασταύρου, τον Πέτρο Φλωρά και μερικούς ακόμα γνωστούς σας, βεβαίως βεβαίως....


Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2022

Πόλεμος του '40 - Γυμνάσιο Κιλκίς

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Όλοι οι Έλληνες, από όποια θέση και αν βρίσκονταν και με κάθε τρόπο, συνέβαλαν στον εθνικό αγώνα. Το Γυμνάσιο Κιλκίς δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχο: Στις 11 Νοεμβρίου 1940 συντάσσεται πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων στο οποίο με την 10η πράξη ο Σύλλογος διδασκόντων: "...λαβών υπ' όψιν τας εκτάκτους κρατικάς ανάγκας λόγω της κηρύξεως του πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος αποφασίζει παμψηφεί όπως διενεργηθεί έρανος μεταξύ των καθηγητών του Γυμνασίου το προϊόν του οποίου θα διατεθή δι' εθνικούς σκοπούς υπέρ της αγωνιζομένης πατρίδος. κατόπιν τούτου κατεβλήθη το έναντι εκάστου αναγραφόμενον ποσόν:
........
Το ως άνω συλλεγέν ποσόν εξουσιοδοτείται ο γυμνασιαρχών κ. Αθανάσιος Τσούντας όπως καταθέση εις το ενταύθα υπ/μα της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, εις τον ανοιγέντα ειδικόν λογαριασμόν του πανελληνίου εράνου της κοινωνικής πρόνοιας. Εν συνεχεία ο σύλλογος των καθηγητών εκφράζει την ευχήν όπως δια τον αυτόν σκοπόν διατεθούν τα δύο τρίτα (2/3) των εισπράξεων του σχολικού ταμείου κατόπιν εισηγήσεως του κ. Αθανασίου Τσούντα εις το συμβούλιον της σχολικής εφορείας..."

Αρχείο 1ου ΓΕΛ Κιλκίς
Λίγο αργότερα (9-12-1940) με νέο πρακτικό (πράξις 11η) "... ο σύλλογος των καθηγητών αποφασίζει όπως, εκ των εισπραχθέντων εν αρχή του σχολικού έτους χρημάτων από τους μαθητάς δια την αγοράν γραφικής ύλης τόσον δια τα απρόοπτα όσο και για τα εξαμηνιαία διαγωνίσματα, διατεθούν ως πρώτη δόσις οκτώ χιλιάδες δραχμαί (8.000) δια την ενίσχυσιν του ιερού ημών αγώνος. Εν την τοιαύτην δε ημών απόφασιν είμεθα πλέον ή βέβαιοι ότι συμφωνούν απολύτως και οι μαθηταί.
Γ') Τόνωσις του εθνικού φρονήματος εν υπαίθρω - Ακολούθως λαμβάνεται απόφασις όπως καταρτισθεί συνεργείον εκ καθηγητών το οποίον περιερχόμενον της υπαίθρου και εν συνεργασία μετά των κατά τόπους δημοδιδασκάλων, επιδιώκη την διεκπεραίωσιν των υποθέσεων των στρατευθέντων και συντελή εις την τόνωσιν του εθνικού φρονήματος των χωρικών δια καταλλήλων συζητήσεων εις τα διάφορα κέντρα. Προς τούτο συνιστώμεν τριμελή επιτροπήν ...."
Αρχείο 1ου ΓΕΛ Κιλκίς


Αξίζει να προσέξουμε ότι από το σύλλογο καθηγητών απουσιάζουν δύο μέλη (οι κ. Γεώργιος Γεωργόπουλος και Γεώργιος Σπηλιόπουλος) οι οποίοι είχαν καταταγεί στις τάξεις του στρατού...

Στο σημείο αυτό να ευχαριστήσουμε την Διευθύντρια του 1ου ΓΕΛ Κιλκίς κ. Σοφία Ζαβρακίδου η οποία με πολλή προθυμία μας εξυπηρέτησε στην αναζήτηση των παλιών αρχείων του Γυμνασίου Κιλκίς που έχουν μεταφερθεί στο αρχείο του 1ου ΓΕΛ Κιλκίς.


Φωτογραφίες στα σκαλοπάτια

Σε κάποιες παλαιότερες φωτογραφίες βλέπουμε αγόρια, στις δεκαετίες του '60 και του '70 κορίτσια μιας και πρόκειται για σχολείο θηλέων, και από τη δεκαετία του '80 και μετά μαθητές και μαθήτριες μαζί. Τα σκαλοπάτια αλλάζουν - με ή χωρίς φυτά δίπλα τους - αλλά οι μαθητές ποζάρουν πάντα με την ίδια χαρά μαζί με τους καθηγητές τους. Γιατί μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να ήταν αυστηρό αλλά η αγάπη και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών τους έφερνε δίπλα στους μαθητές τους. 
Σχολική χρονιά 1954-1955
Αρχείο Ιωάννη (Νάκου) Περτσινίδη


Σχολική χρονιά 1966-67
Με τη γυμνάστρια κ.Ανδρεανίδου
Αρχείο Παρθένας Παρκοσίδου

Σχολική χρονιά 1966-67
Με τη νεότατη φυσικό κ.Ζγώνη
Αρχείο Παρθένας Παρκοσίδου 

Έρανος για την Ανέγερση Γυμνασίου στο Κιλκίς

Όπως είχαμε γράψει σε προηγούμενη ανάρτηση (εδώ: http://istoria2gymkilkis.blogspot.gr/2015/11/blog-post_17.html) οι κάτοικοι του Κιλκίς στις αρχές της δεκαετίας του 1950 συγκέντρωναν χρήματα για την ανέγερση νέου διδακτηρίου. Παρακάτω μια απόδειξη από την εποχή εκείνη που βλέπουμε πως ο Στεφανίδης Σάββας, κάτοικος Αποστόλων προσέφερε στην "Ερανική Επιτροπή Ανεγέρσεως Γυμνασίου Κιλκίς" στις 24 Αυγούστου 1953 το ποσό των 25.000 δραχμών.

Αρχείο Μελ. Σταφανίδου

Εγκύκλιος της Ερανικής Επιτροπής Ανεγέρσεως Γυμνασίου Κιλκίς


Ψάχνοντας στα αρχεία του Σχολείου μας βρήκαμε κάτι που θα μπορούσαμε να το θεωρήσουμε και τη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του σχολείου μας (ως κτιρίου τουλάχιστον γιατί γυμνάσιο στο Κιλκίς, φυσικά, προϋπήρχε):

Αρχείο 2ου Γυμνασίου
1951. Μία εγκύκλιος με την οποία συστήθηκε Ερανική Επιτροπή με σκοπό να "...διενεργῆ ἐράνους εἰς ἅπαντα τον Νομόν διά την ἀνέγερσιν τοῦ Νέου Διδακτηρίου τοῦ Γυμνασίου..." διότι "...τό Κράτος μας δυστυχῶς εἶναι πτωχόν καί ἀντιμετωπίζει πάντοτε πλεῖστας ὄσας δυσχερείας εἰς τον οἰκονομικόν τομέαν."

Φυσικά για να φτάσουμε στην εγκύκλιο προηγήθηκαν και άλλες ενέργειες. Παρακάτω μία έκκληση του Μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου Ιωακείμ προς τους κατοίκους του Κιλκίς: 

Αρχείο 2ου Γυμνασίου
 "Η μόρφωσις είναι το ωραιότερον στολίδι της ψυχής κατά εν σοφόν λόγιον του λαού..." και ".... το ημέτερον κράτος ανήγειρεν εις ουκ ολίγας πόλεις της Μακεδονίας ωραία και υγιεινά εκπαιδευτήρια προκαλούντα πράγματι τον θαυμασμόν των επισκεπτομένων αυτά και μόνον εν τη ιστορική πόλει του Κιλκίς παρέμεινεν ως γυμνάσιον οίκημα παμπάλαιον, μικρόν σεσαθρωμένον και ανθυγιεινόν αποτελούν στίγμα δια την εκπαίδευσιν. Γονείς και κηδεμόνες των μαθητών ενδιαφερόμενοι δια την μόρφωσιν των τέκνων των συνελθόντες εις επανειλημμένας συνεδριάσεις υπό την προεδρίαν του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου κ. Ιωακείμ προέβησαν εις την απόφασιν όπως ανεγερθή νέον κτίριον του Γυμνασίου συμφώνως με την τελευταίαν λέξιν της αρχιτεκτονικής, το οποίον θα δυνηθή να συμπεριλάβη ανέτως όλους τους μαθητάς της περιφερείας...." και τέλος "....ως ανηγείραμεν εν ωραιότατον Νοσοκομείον ούτω θα ανεγείρωμεν και ένα από πάσης απόψεως τέλειον Γυμνάσιον...." 

Δεν έχουμε την ημερομηνία της εκκλήσεως αυτής αλλά η υπογραφή του Γυμνασιάρχη Αθ. Τσούντα (ο οποίος απεβίωσε το Φεβρουάριο του 1949) μας δείχνει ότι η έκκληση αυτή έγινε πριν από το 1949 και φυσικά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (αφού γίνεται και γι' αυτόν αναφορά στο κείμενο). Πιθανότατα ανάμεσα στο 1947 και στο 1948


Ρόζα Ιμβριώτη

Ακόμα και σήμερα, που οι γυναίκες έχουν κατακτήσει ισότιμο ρόλο με αυτό των αντρών και παρ' όλο που αποτελούν την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, οι διευθύντριες εξακολουθούν να είναι η μειοψηφία (32% στο γυμνάσιο - Βοσνιάδου, Δενδρινού & Βαΐου, 2004). Σε παλαιότερες μάλιστα δεκαετίες μία γυναίκα διευθύντρια σχολείου αποτελούσε μάλλον την εξαίρεση. Προπολεμικά βέβαια ούτε λόγος για κάτι τέτοιο... Και όμως! Το 1934 η πρώτη γυναίκα διευθύντρια σε σχολείο Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τοποθετήθηκε στο Γυμνάσιο Κιλκίς: η Ρόζα Ιμβριώτη.





Η Ρόζα Ιμβριώτη (το πατρικό της ήταν Ιωάννου) γεννήθηκε το 1898 στην Αθήνα. Ο πατέρας της, Νικόλαος Ιωάννου, ήταν φιλόλογος και καταγόταν από τη Νιγρίτα Σερρών. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Βερολίνο. Το 1917 διορίζεται στο 1ο Ελληνικό Σχολείο Θηλέων Αθηνών. Οπαδός του δημοτικισμού, εκλέγεται στην διοίκηση του Εκπαιδευτικού Ομίλου το 1923. Το 1924 εργάζεται ως καθηγήτρια ιστορίας στο Μαράσλειο, με διευθυντή τον Αλέξανδρο Δελμούζο. Η προσπάθειά της να δώσει νέο περιεχόμενο στο μάθημα της ιστορίας, αποτέλεσε μια από τις αφορμές του ξεσπάσματος των Μαρασλειακών (1924), καθώς κατηγορήθηκε για υλιστική διδασκαλία του μαθήματος. Απολύεται το 1927 και φεύγει με το σύζυγό της, Γιάννη Ιμβριώτη, για τη Γερμανία. Το 1930 επιστρέφει και επαναδιορίζεται σε σχολείο. Το 1934 προάγεται στο βαθμό του γυμνασιάρχη και τοποθετείται στο Γυμνάσιο Κιλκίς. Το καλοκαίρι του 1936 αποχωρεί από το Κιλκίς και ιδρύει το “Πρότυπον Σχολείον Ανωμάλων Παίδων”, όπου εφάρμοσε πρωτοποριακές για την εποχή της παιδαγωγικές μεθόδους. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και αναλαμβάνει την οργάνωση και λειτουργία του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου της Τύρνας (1944). Μετά την απελευθέρωση συνεχίζει την εκπαιδευτική αλλά και την πολιτική της δράση. Λόγω των πολιτικών της θέσεων εξορίστηκε (στην Μακρόνησο και στο Τρίκερι). Αργότερα έγινε στέλεχος της ΕΔΑ και από το 1967 του ΚΚΕ. Πέθανε στην Αθήνα το 1977.

Περισσότερα για την Ρόζα Ιμβριώτη μπορείτε να διαβάσετε:
στο διαδίκτυο:

και στα παρακάτω βιβλία:

Ρόζα Ιμβριώτη Της ζωής και του σχολείου - Χ. Χρονοπούλου

Η Ρόζα Ιμβριώτη στο πρότυπο ειδικό σχολείο Αθηνών (1937 - 1940) - Α. Χαρίση


Εμάς όμως μας απασχόλησε η παρουσία της Ρόζας Ιμβριώτη στο Κιλκίς. Aναζητήσαμε πληροφορίες στα βιβλία πράξεων του συλλόγου καθηγητών του Γυμνασίου Κιλκίς της εποχής εκείνης. Δυστυχώς το βιβλίο πράξεων που έχει διασωθεί ξεκινάει από τον Νοέμβριο του 1935. Έτσι δεν έχουμε πληροφορίες για τον πρώτο χρόνο της παρουσίας της στην πόλη μας. Τον Νοέμβριο του 1935 πάντως ορκίζει τον (ανδροκρατούμενο - δέκα άνδρες και δύο γυναίκες) σύλλογο των καθηγητών: "Ορκίζομαι να φυλάττω πίστην εις την πατρίδα και τον Συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλήνων υπακοήν εις το Σύνταγμα και τους Νόμους και τα Ψηφίσματα του κράτους και να διαχειρίζομαι τιμίως και ενσυνειδήτως την ανατεθείσαν μοι δημοσίαν υπηρεσίαν"



Αρχείο 1ου ΓΕΛ Κιλκίς
Την ίδια σχ. χρονιά (1935-36) στις 10 Μαρτίου ο σύλλογος "...συνεσκέφθη περί του καταλληλοτέρου τρόπου εορτασμού της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Αποφάσισε δε ομοφώνως τα εξής: Η εορτή να γίνη εις το Κινηματοθέατρον του Κιλκίς την 24ην Μαρτίου ε.ε. Το πρόγραμμα θα αποτελεσθή 1ον εξ ασμάτων και ποιημάτων καταλλήλων δια την ημέραν και εκ της διδασκαλίας της Ιφιγενείας εν Αυλίδι του Ευριπίδου κατά μετάφρασιν Δ. Σάρρου υπό της Στ' τάξεως. Τον πανηγυρικόν της ημέρας θα εκφωνήση ο κ. Σ. Ξανθουλέας..."



Οι δράσεις όμως του Γυμνασίου Κιλκίς κατά το σχ. έτος 1935-36 συνεχίζονται... Στις 22 Απριλίου 1936 ο Σύλλογος των καθηγητών συνεδριάζει και πάλι και συζητά για την εκδρομή "εις Αθήνας. Δηλώνουν συμμετοχήν οι κ.κ. Δ. Καραντάτος, Δ Ζάρκος, Δ. Τσιριγωτάκης, Φ. Μπουζάνης, Η. Καμπέρογλου υπό την ηγεσίαν της Γυμνασιάρχου Ρ. Ιμβριώτη. Καθορίζονται όλαι αι λεπτομέρειαι ..."





Ο Θανάσης Βαφειάδης, στο βιβλίο του "Χρονικό του Κιλκίς 1913-1940" τόμος β', γράφει για την Ιμβριώτη:

....Η παρουσία της στο Κιλκίς δημιούργησε έναν άνεμο πνευματικής αναζωογόνησης όπως έγραψε η παλιά μαθήτριά της Ελένη Τσίρου: "Πολύ γρήγορα φάνηκαν οι επιπτώσεις από την παρουσία της στο Γυμνάσιο. Το μουχλιασμένο της ατμόσφαιράς του έδωσε τη θέση του σε μια σφίζουσα πνευματική δουλειά με βιβλιοθήκες, διαλέξεις, συζητήσεις, μέσα από τα οποία ο Κιλκισιώτης μαθητής ένοιωσε τη δύναμή του, την οντότητά του και κύρια το Γυμνάσιο δέθηκε με το βασανισμένο και φιλομαθή λαό του Κιλκίς, με τα προβλήματά του. "Είναι πρωτόγνωρο για μένα το στοιχείο της αγάπης για μάθηση αυτού του πολύπαθου πληθυσμού" έλεγε η κ. Ιμβριώτη για τους κατοίκους και τη νεολαία του Κιλκίς. Με κόπους και πάρα πολλές αντιδράσεις ίδρυσε συσσίτιο για τα παιδιά του Γυμνασίου" [1]

Το κοινοτικό συμβούλιο υπερασπίζεται τη Ρόζα Ιμβριώτη

"Οι έχοντες ονύχια αγωνίζονται να σπαράξωσι τους έχοντες πτερά", έγραφε ο Ροΐδης και αυτό συνέβη και στην περίπτωση της Ιμβριώτη. Ασήμαντα μπροστά στη λαμπρή παρουσία της ανθρωπάρια, εκμεταλλευόμενα το κλίμα εκκαθαρίσεων στο δημόσιο που επικράτησε μετά το κίνημα του Μαρτίου, βρήκαν την ευκαιρία να την καταγγείλουν για τις ιδέες της στο υπουργείο Παιδείας. Η Ιμβριώτη, αν και εμφορούνταν από τις μαρξιστικές ιδέες, εκείνη την περίοδο δεν είχε πολιτική δραστηριότητα, η καταγγελία όμως στάθηκε ικανή για να αποφασιστεί η μετάθεσή της.

Η πληροφορία για τη μετάθεσή της θορύβησε και εξόργισε την κοινωνία του Κιλκίς που αμέσως δραστηριοποιήθηκε για να ματαιώσει το απευκταίο αυτό ενδεχόμενο. Η σχολική εφορία του Γυμνασίου, πλήθος γονέων, κηδεμόνων και μαθητών απευθύνθηκαν στο κοινοτικό συμβούλιο, το οποίο συζήτησε το θέμα στις 30 Μαΐου 1935. Ο πρόεδρος της κοινότητας είπε "ότι κατόπιν της εικόνος, ην το Γυμνάσιον Κιλκίς κατά το διαρρεύσαν σχολικόν έτος παρουσίασε, με την αθόρυβον και τακτικήν αυτού λειτουργίαν, αλλά και κατόπιν της εκ μέρους απάντων των γονέων των μαθητών εκδηλωθείσης ομοφώνου επιθυμίας να μη στερηθή το Γυμνάσιον των υπηρεσιών της ειρημένης διευθύντριας, ήτις ουδέν άλλο ή πασιφανώς δηλοί ότι η εν τω ρηθέντι ιδρύματι εργασία αυτής υπήρξε ευεργετική και αποτελεσματική δια την ανάπτυξιν των μαθητών και την εν γένει πρόοδον των οποίων, ομολογουμένως, επεμελήθη μετά ζήλου και καλλιτεχνίας η εν λόγω διευθύντρια, επιβάλλεται και εις το κοινοτικόν Συμβούλιον να συνενώση τας ευχάς του προς τας των γονέων και να παρακαλέση το σεβαστόν Υπουργείον όπως μη πραγματοποιήση την μελετωμένην μετάθεσιν αυτής".

Την ίδια άποψη εξέφρασαν και οι υπόλοιποι κοινοτικοί σύμβουλοι. Ο Αθ. Τσορμπατζάκος τόνισε το ήρεμο κλίμα που επικράτησε στο Γυμνάσιο με την παρουσία της Ιμβριώτη: "Εάν ανατενίσωμεν και δι' απλού βλέμματος την κατά τα παρελθόντα έτη εν τω Γυμνασίω επικρατήσασαν αταξίαν και αναρχίαν με τας διαρκείς διενέξεις και απεργιακάς κινήσεις του τε διδασκαλικού και μαθητικού προσωπικού και συγκρίνωμεν αυτάς με την κατά το διαρρεύσαν σχολικόν έτος παρατηρηθείσαν ήρεμον και ατάραχον εν αυτώ εργασίαν, αποκλειστικώς και εξ ολοκλήρου οφειλομένην εις την αριστοτεχνικήν διεύθυνσιν της νυν Γυμνασιάρχου, κατανοούμεν τον πόνον των γονέων των μαθητών δια την μελετωμένην απομάκρυνσιν αυτής και οφείλομεν αντιπροσθέτως να ενισχύσωμεν τας προσπαθείας των προς ματαιωσίν της στερήσεως του Γυμνασίου μας των υπηρεσιών της νυν διευθύντριάς του". Ο Απ. Τσαγκάρης συνηγόρησε με την παραπάνω άποψη λέγοντας ότι: "δεν δυνάμεθα και δεν οφείλομεν να παραγνωρίσωμεν την υπό της διευθυντρίας εγκαθιδρύσαν τάξιν και ομαλότητα εν τω Γυμνασίω, αναγνωρισθείσαν και εκτιμηθείσαν υφ' απάσης της κοινωνίας του Κιλκίς". Στην ανάγκη να ματαιωθεί η μετάθεση της γυμνασιάρχου αναφέρθηκαν και οι Βασ. Κυνηγόπουλος, Γεώργιος Σμιάρης και Ιωάν. Σουμελίδης.

Μετά από τις τοποθετήσεις αυτές το κοινοτικό Συμβούλιο αποφάνθηκε παμψηφεί: "Εκφράζει την διάπυρον ευχήν όπως το σεβαστόν Υπουργείον Παιδείας μη πραγματοποιήσει την εντεύθεν μελετωμένην μετάθεσιν της Γυμνασιάρχου Κιλκίς κ. Ρ. Ιμβριώτου" [2]


[1] Δημοσίευση στο ΜΑΧΗΤΗ του Κιλκίς
[2] Πρακτικά της συνεδρίασης του κοινοτικού συμβουλίου Κιλκίς της 30ης Μαίου 1935


Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Θανάση Βαφειάδη που μας επέτρεψε να χρησιμοποιήσουμε αποσπάσματα από το βιβλίο του





Σχολικός κανονισμός 1936

Σχολικούς κανονισμούς έχουμε ήδη αναρτήσει. Έναν του 1964 (ΕΔΩ) και έναν παλαιότερο, του 1952 (ΕΔΩ). Και οι δύο προηγούμενοι κανονισμοί τυπώθηκαν και μοιράστηκαν στους μαθητές και στις μαθήτριες του σχολείου. Ψάχνοντας τα αρχεία του σχολείου φτάσαμε ακόμα πιο πίσω: 10 Οκτωβρίου 1936. Δεν γνωρίζουμε αν ο παρακάτω κανονισμός τυπώθηκε και μοιράστηκε ή αν απλώς ανακοινώθηκε στους μαθητές. Εμείς τον διαβάζουμε πάντως από το πρακτικό του Συλλόγου διδασκόντων:





1) Οι μαθηταί οφείλουσι να εκκλησιάζωνται καθ' εκάστην Κυριακήν οδηγούμενοι υπό του Γυμναστού και εκ περιτροπής υφ' ενός καθηγητού οριζομένου προς τούτο.
2) Οι εφημερεύοντες καθηγηταί ορίζονται εκ περιτροπής ανα εις ημερησίως, κατά σειράν οριζομένην εκ της Διευθύνεως του Σχολείου.
3) Καθώρισεν ώραν εισόδου εις το σχολείον την 8ην και ημίσειαν και διάρκειαν του μαθήματος τεσσαρακοντάλεπτον.
4) Οι μαθηταί παντες υποχρεωτικώς θα φέρωσιν πηλήκιον μετά γλαυκός ευπρεπώς.
5) Πάντες οι μαθηταί οφείλουσι να κείρωσι την κώμην δια μηχανής, αι δε μαθήτριαι εντός και εκτός του σχολείου μαύρην ποδιάν.
6) Ορίζεται ως ώρα αποχωρήσεως των μαθητών η 8η εσπερινή.
7) Ο χαιρετισμός των μαθητών δέον να γίνεται δι' αποκαλύψεως, θα χαιρετήται δε εκτός των κυρίων καθηγητών και ο κ. Νομάρχης ως και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης.
8) Ο Σύλλογος εκφράζει την ευχήν όπως γίνη έγγραφον προς την Διοίκησιν Χωρ/κής (σημ. Χωροφυλακής) ίνα απαγορευθεί να φέρωσι μαθητικά πηλήκια οι μη μαθηταί.
10) Απαγορεύει την φοίτησιν εις δημόσια κέντρα (Καφενεία, κινηματογράφους, χορούς κλπ.), επιτρέπει δε την είσοδον εις τον κινηματογράφον εκάστην Κυριακήν απόγευμα, εφ' όσον η προβαλλομένη ταινία τυγχάνη της εγκρίσεως του Συλλόγου.
11) Απαγορεύει την ποδηλατοδρομίαν εις την κεντρικήν οδόν και χρησιμοποίησιν αλυσσίδων
12) Απαγορεύει εις τους μαθητάς να βαδίζουν ή να ίστανται καθ' ομάδας συζητούντες μεγαλοφώνως ή άδοντες 

Ημιγυμνάσιο Κιλκίς 1914-1930

Τις τελευταίες μέρες, σχεδόν καθημερινά, μας επισκέπτεται ένας παλιός γνώριμος αλλά και γείτονας αφού μένει ακριβώς απέναντι από το σχολείο μας: παλιός μαθητής του Γυμνασίου Κιλκίς (φοίτησε τη δεκαετία του 1940) και παλιός διευθυντής του 2ου Γυμνασίου Κιλκίς (την δεκαετία του 1980). Ο κ. Δ. Νικοπολιτίδης. Είναι απίστευτη η υπομονή αλλά και η μεθοδικότητα με την οποία, εδώ και χρόνια, ο κ. Νικοπολιτίδης συγκεντρώνει υλικό που αφορά το σχολείο. Και, φυσικά, με πολύ μεγάλη χαρά δεχτήκαμε το υλικό που μας έχει φέρει και που καλύπτει σχεδόν όλο τον εικοστό αιώνα. Για σήμερα θα αναρτήσουμε τις φωτογραφίες από το αρχείο του κ. Νικοπολιτίδη που αφορούν την περίοδο που το Κιλκίς δεν είχε Γυμνάσιο αλλά Ημιγυμνάσιο: από την περίοδο 1914-1930.


Ημιγυμνάσιο Κιλκίς 1924-25

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ. και, όπως ο ίδιος σημειώνει, η φωτογραφία προέρχεται
από τον αδερφό της Μαρίας Γιαννάκη, Ανδρέα  Ζάρπα από την Ακροποταμιά.

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.
Στην παραπάνω φωτογραφία ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο τόπος γέννησης των μαθητριών: Άκαλαν, Καρς, Τραπεζούντα, Στρώμνιτσα, Μελένικο, Κρούσοβο αλλά και Δοϊράνη ακόμα και Κύπρος. Αξιοσημείωτο πάντως πως οι πρόσφυγες, όχι μόνο ξεπέρασαν τις δυσκολίες της εγκατάστασης τους στην περιοχή αλλά και φρόντισαν ώστε τα παιδιά τους να μορφώνονται! Και μάλιστα τα κορίτσια, σε μια εποχή που στις γυναίκες δεν δίνονταν πολλές ευκαιρίες.

Ημιγυμνάσιο Κιλκίς 1924-1925

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ. και, όπως ο ίδιος σημειώνει, η φωτογραφία προέρχεται
από τον αδερφό της Μαριας Γιαννάκη, Ανδρέα  από την Ακροποταμιά.

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.

Από την ίδια σχολική χρονιά και αυτή η φωτογραφία στην οποία ποζάρουν σχεδόν οι ίδιες μαθήτριες (χωρίς τους καθηγητές τους όμως).

Ημιγυμνάσιο Κιλκίς 1926-1927

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.
Από τη χρονιά 1926-1927. Αυτή τη φορά τα αγόρια των τεσσάρων πρώτων τάξεων φωτογραφίζονται με τους καθηγητές τους: Ραφαηλίδη Φίλιππο, Σωτηρίου Φίλιππο (Διευθυντή), Δαβέτα Βασίλειο (Μαθηματικό) και Φελέκη Δημήτριο (Φιλόλογο). Στην πρώτη σειρά δεύτερος από αριστερά (με το πηλήκιο) και ο γνωστός ηθοποιός Νικήτας Πλατής, ο οποίος γεννήθηκε στην Αμοργό αλλά πέρασε τα μαθητικά του χρόνια στο Κιλκίς αφού ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στο Παλατιανό.


Ημιγυμνάσιο Κιλκίς 1927-1928

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.. Η πρωτότυπη φωτογραφία από το αρχείο της Ήρας Σιταροπούλου
(η αδερφή της εικονίζεται στην φωτογραφία)

Αρχείο Νικοπολιτίδη Δημ.
1927-28: Μαθητές και μαθήτριες φωτογραφίζονται, μαζί με τους καθηγητές τους έξω από το σχολείο τους (;). Οι τόποι γέννησης των μαθητών: και πάλι ένας χάρτης χαμένων πατρίδων. Από το Καρς και το Σοχούμ μέσω Πόλης και Άκαλαν ως το Μελένικο και τη Στρώμνιτσα.

Αυτό είναι βέβαια ένα μικρό μέρος από το υλικό που μας παραχώρησε ο κ. Νικοπολιτίδης. Έπεται συνέχεια....

Ένα βίντεο με φωτογραφίες 70 χρόνων



kilkistoria - Kizoa Video Editor - Movie Maker

Την ιστορία την γράφουν οι παρέες. Και εμείς στο 2ο Γυμνάσιο Κιλκίς είμαστε μια μεγάλη παρέα που μετρά έναν ολόκληρο αιώνα ζωής. Και μπορεί το σχολείο να άλλαξε ονόματα στο πέρασμα των χρόνων, να άλλαξαν τα πρόσωπα και τα μαθήματα, αλλά τα συναισθήματα, οι σκανδαλιές, οι φιλίες, οι αναμνήσεις και η νοσταλγία δεν ξεθωριάζουν όσα χρόνια και αν περάσουν. Στα ίδια μέρη λοιπόν ξαναβρισκόμαστε, ως μαθητές, γονείς μαθητών, καθηγητές, απλοί επισκέπτες μιας όμορφης σελίδας του παρελθόντος μας. Οι σημερινοί μαθητές ποζάρουν στη θέση των παλαιοτέρων-κάποιοι μάλιστα από αυτούς στη θέση των γονιών ή των παππούδων τους. Ένα βίντεο αφιερωμένο σε όσους πέρασαν από τα θρανία μας αλλά και στους φετινούς μαθητές που αγκάλιασαν την προσπάθεια που γίνεται για την καταγραφή της σχολικής μας ιστορίας και τώρα θα ανοίξουν τα φτερά τους για άλλα σχολεία. Καλή τύχη σε όλους σας και να είμαστε πάντα καλά να ανταμώνουμε!

Και μην ξεχάσετε να ενεργοποιήσετε τον ήχο στο βίντεο για να απολαύσετε και το τραγούδι που όλοι οι καθηγητές σας σάς αφιερώνουμε!

Γυμνάσιον Κιλκίς 1938

Πρώτη μέρα των μαθητών στα σχολεία σήμερα. Μαζί με τις ευχές για μια καλή σχολική χρονιά ας ταξιδέψουμε 80 χρόνια πίσω να δούμε κάτι από εκείνα τα χρόνια:

3-10-1938: Ένας μαθητής (στην αρχή της σχολικής χρονιάς) υποβάλλει αίτηση "προς την Σχολικήν Διεύθυνσιν Κιλκίς" αναφέροντας τα παρακάτω:

"Λαμβάνω τήν τιμήν νά παρακαλέσω ὑμᾶς, ὅπως εὐαρεστούμενοι μοι χορηγήσητε ἀτέλειαν ἐγγραφῆς καθ' ὅτι τυγχάνω ἄπορος καί ὀρφανός ἐκ πατρός. 
Συνημμένως ὑποβάλλω καί πιστοποιητικόν ἀπορίας"

Αρχείο Δημ. Νικοπολιτίδη
Και οπωσδήποτε χρειάζεται και κάποιος να επιβεβαιώσει τα παραπάνω. Έτσι, ο πρόεδρος της κοινότητος Ορυζαρίου πιστοποιεί "...ὅτι ὁ ὑπό ἕτος γεννήσεως χίλια ἐννιακόσια εἴκοσι (1920) ... τυγχάνει φτωχός και ἄπορος και ὀρφανός ἐκ πατρός...."


Αρχείο Δημ. Νικοπολιτίδη
Δύσκολα τα χρόνια και οι θυσίες πολλές. Πρέπει να υπολογίσουμε μάλιστα, ότι εκτός από τα τέλη εγγραφής, ο μαθητής θα έπρεπε να αγοράζει τα βιβλία του και, αν κατάγονταν από κάποιο χωριό, θα έπρεπε να νοικιάζει κάποιο δωμάτιο, αφού, φυσικά, συχνή επικοινωνία με τα χωριά εκείνη την εποχή δεν υπήρχε.

Όταν οι αποβολές έπεφταν βροχή...

Αναζητώντας πληροφορίες για την ιστορία του σχολείου μας μέσα από παλιά πρακτικά του Συλλόγου, συναντήσαμε πολλές φορές αποφάσεις για αποβολές μαθητών. Ίσως η συχνότητα να μην είναι πολύ μεγάλη, οι ποινές όμως, σε πολλές περιπτώσεις, ήταν πράγματι εξοντωτικές (για τα σημερινά δεδομένα φυσικά). Αποβολές για κάθε είδους παραπτώματα. 

Μερικά προκαλούν, ίσως, το γέλιο: 
Ιανουάριος 1938
"5 ημέρες αποβολή του μαθητού της α' τάξεως του Γυμνασίου ........................ διότι εθεάθη την 9ην νυκτερινήν ώραν καπνίζων εν γαλακτοπωλείω." Μένει η απορία: η τιμωρία ήταν τόσο αυστηρή (5 ημέρες) λόγω της ώρας, λόγω του "καπνίζειν" ή λόγω του γαλακτοπωλείου;

Άλλα πάλι δείχνουν ότι οι παππούδες μας (ή ακόμα και προπάπποι μας) δεν ήταν και τόσο φρόνιμοι την ώρα του μαθήματος:
2 Απριλίου 1943
1. "... επί 6 ημέρες διότι ησέβησε προς τον καθηγητή κ. Γεωργακόπουλον κατά την ώρα του μαθήματος και ηρνήθη να προσέλθη εις το γραφείον..."
2. "... επί τρεις ημέρας, διότι δια της συμπεριφοράς του εγένετο αφορμή σοβαράς διαταράξεως της ησυχίας κατά την ώραν του μαθήματος..."
3. (Μάλλον από τη σύγχυση ο πρακτικογράφος ξέχασε να βάλει 3) 
συνεπώς πάμε στο 
4."... επί 8 ημέρας, διότι κατά την ώραν του μαθήματος εσχεδίαζεν επί του τετραδίου του τινάς ασέμνους παραστάσεις παρωδών το μάθημα του καθηγητού του..."
5. "... επί δύο ημέρας, διότι διετάραξεν την ησυχίαν της τάξεως κατά την ώραν του μαθήματος..."


Υπάρχουν βέβαια και οι διαφορετικές περιπτώσεις, πιο σοβαρές, δείγμα των δύσκολων εκείνων εποχών:
22 Μαΐου 1945
".... αποβάλλεται ο μαθητής της Δ' τάξεως ........................ επί τετραήμερον, διότι ανέγνωσεν επιστολήν εντός της τάξεως του με πολιτικόν περιεχόμενον...."